پارچه موهر و ویژگی های آن

پارچه موهر پارچه ای زمستانی است که با الیاف پشم بز آنگورا بافته می شود. پارچه موهر با نام های دیگری مانند پارچه آنگورا یا پارچه آنغوره نیز شناخته می شود. این پارچه زیردست لطیف تری نسبت به پارچه پشمی های دیگر دارد که به خاطر لطافت الیاف پشم آنگورا است. برخی تصور می کنند که پارچه موهر مربوط به خرگوش آنگورا است، که این تصور اشتباهی است. بزرگترین تولید کننده های الیاف موهر کشورهای آفریقا جنوبی، آمریکا و ترکیه هستند. آفریقا جنوبی بزگترین تولید کننده الیاف موهر است، اما تولید کننده منسوجات موهر نیست و این الیاف را برای تبدیل به پارچه، به کشورهای دیگر صادر می کند. در ادامه به طور مفصل به خصوصیات و کاربردهای این پارچه می پردازیم.

تاریخچه

پارچه موهر یکی از قدیمی ترین پارچه های مورد استفاده توسط بشر است. احتمالا بز آنگورا در کوه های تبت پرور داده می شده و در قرن شانزدهم به ترکیه رسیده است. اما شواهد نشان می دهد که پارچه موهر از قرن هشتم در انگلستان شناخته شده بوده است. کلمه موهر قبل از ۱۵۷۰ میلادی به انگلیسی وارد شد. ریشه این کلمه از واژه عربی مخیّر که نام نوعی پارچه کرک دار است، به معنی انتخاب، گرفته شده است. پارچه موهر خام در سال ۱۸۲۰ از ترکیه به انگلستان رسید. تا سال ۱۸۴۹ آنکارا در ترکیه تنها تولیدکننده بز آنگورا بود. در دهه ۶۰ میلادی با استفاده از الیاف موهر، پارچه ای تولید شد که با تابش نور و از زوایای مختلف دو رنگ دیده می شد. از این پارچه دو رنگ برای دوخت کت و شلوار استفاده می شد و طرفداران زیادی در خرده فرهنگ مد داشت. محبوبیت این کت و شلوار تا اوایل دهه هشتاد ادامه یافت.

الیاف

همان طور که به آن اشاره شد، پارچه موهر از الیاف پشم بز آنگورا تهیه می شود. پشم های بز آنگورا ۲ بار در سال، اوایل بهار و اوایل پاییز، چیده می شود. پس از چیدن پشم بزها، ناخالصی های آن مانند چربی و گیاه و آشغال ها با شست و شو از آن جدا می شود. الیاف موهر به نسبت پشم دیگر حیوانات طول بیشتری دارد. این الیاف مانند ابریشم درخشان است و به دلیل فلس های کمی که به روی سطح آن وجود دارد، خاصیت نمدی ندارد. خاصیت ارتجاع پذیری و دوام الیاف موهر بسیار بالا است. الیاف موهر رنگ پذیری بسیار خوبی دارند و خصوصیاتی مانند مقاومت در برابر شعله و چروک پذیری بسیار کم را دارا است. این الیاف عایق حرارتی بسیار خوبی هستند، به همین خاطر برای پوشاک پاییز و زمستان مورد استفاده قرار می گیرد. پارچه موهر مانند پارچه کشمیر و پارچه سیلک، لوکس و گران قیمت است، اما در این گروه پارچه های خاص، قیمت کمتری دارد. الیاف پشم بز آنگورا به نسبت الیاف پشم گوسفند گران قیمت تر و خاص تر هستند. معمولا پارچه ای که تماما از الیاف موهر تولید شده باشد بسیار گران قیمت و کمیاب است، به همین دلیل از این الیاف برای ترکیب با الیاف دیگر استفاده می شود. پشم های چیده شده از بزهای آنگورا جوان نازک تر و لطیف تر هستند، به همین خاطر برای تولید شال و روسری مورد استفاده قرار می گیرند. پشم های چیده شده از بزهای آنگورا پیر ضخیم تر و زمخت تر هستند، به همین دلیل است که از آن ها برای تولید فرش و پارچه های ضخیم زمستانی استفاده می شود. ۱۲ درصد کل الیاف موهر تولید شده از پشم بز آنگورا جوان و ۸۸ درصد آن از پشم بز آنگورا پیر تولید می شود.

بافت انواع پارچه موهر

از الیاف موهر برای بافت و تولید پارچه های مختلفی استفاده می شود. ممکن است از این الیاف برای بافت پارچه تویید استفاده شود و یا با آن پارچه ای ساده بافت و بدون طرح تولید شود. اما آنچه که به عنوان پارچه موهر در ایران شناخته می شود نوعی پارچه تریکو و کشبافت است که در بافت آن از الیاف موهر استفاده شده است. بافت پارچه موهر در جهت راستا پارچه بسیار با دوام است و در جهت عرض پارچه کاملا کشی است. بافت پارچه موهر فقط با استفاده از یک دسته نخ تار انجام می شود، به همین خاطر به آن کشبافت تاری گفته می شود.

علاوه بر پارچه گفته شده، از الیاف موهر برای بافت پارچه زمستانه ساده بافت، پارچه بوکله یا کچه و پارچه فوتر استفاده شود. الیاف موهر به دلیل کرک دار بودن و زیردست نرم و لطیف، ظاهر پارچه های زمستانی را کرکی می کند.

ایستایی

پارچه موهر که به روش کشبافت تولید می شود، اغلب سنگین وزن است اما حالت ایستایی آن لخت و ریزش دار است. علت لخت بودن این پارچه، نوع بافت آن می باشد. پارچه هایی که به روش کشبافت تولید می شوند، بسیار لخت هستند. پشمی بودن الیاف این پارچه نیز باعث تغییر ایستایی آن نمی شود. پارچه موهر ساده بافت نیز ایستایی لخت تا کتی دارد. ایستایی این پارچه وابسته به ضخامت الیاف و تراکم بافت آن است. هر چه الیاف نازک تر و تراکم کمتر باشد، پارچه لخت تر خواهد بود و الیاف ضخیم تر و تراکم بیشتر، ایستایی پارچه را کتی و کمی محکم می کند. پارچه های بوکله یا کچه که با الیاف موهر تولید می شوند، ایستایی کتی و ضخیمی دارند و پارچه فوتر که با الیاف موهر بافته شده باشد، با توجه به میزان تراکم و ضخامتی که دارد، ایستایی با آهار کم و یا ایستایی کاملا آهاردار دارد.

لطافت

الیاف موهر به نسبت الیاف پشم بسیار لطیف تر و نرم تر هستند. به همین دلیل است که الیاف موهر برای پوست های حساس بسیار مناسب است. معمولا زیردست و تنخور پارچه موهر به قدری لطیف است که نیاز به لایی کشی و آستردوزی ندارد. همچنین لطافت الیاف موهر به قدری زیاد است که از آن نخ کاموا مناسب بافتنی تولید می شود و پلیورهای موهر که مستقیم با پوست در تماس هستند تولید می شود. با توجه به نکات ذکر شده می توان متوجه شد که الیاف موهر در هر پارچه ای استفاده شود، باعث لطافت آن پارچه می شود.

چروکی و شکنندگی

پارچه موهر به خاطر الیاف خاصی که دارد،‌ پارچه ای بدون چروک شناخته می شود. این پارچه چندان نیاز به اتوکشی ندارد و اتوخور خوبی نیز دارد. مخصوصا پارچه های موهر کشبافت هیچ چروک پذیری ندارند. همچنین اگر الیاف موهر در پارچه های دیگری مانند بوکله و فوتر استفاده شود، میزان چروک پذیری این پارچه ها را نیز کاهش می دهد.

چین و شکن پارچه موهر کشبافت بسیار نرم و ملایم است. پارچه موهر ساده بافت نیز با توجه به ایستایی و ضخامتی که دارد، چین و شکن نرمی دارد. همچنین پارچه های ضخیم تری مانند پارچه کچه و پارچه فوتر، چین و شکن زمخت و درشتی دارند.

ضخامت

پارچه موهر پارچه مناسب پوشاک پاییز و زمستان است. این پارچه با ضخامت های متنوعی تولید و عرضه می شود. پارچه موهر از ضخامت کم، مناسب بلوز پاییزه، تا ضخامت زیاد، مناسب پالتو زمستانه، را پوشش می دهد. اغلب پارچه های مختلفی که با الیاف موهر تولید می شوند، ضخامت های مختلفی دارند. به عنوان مثال پارچه موهر کشبافت از ضخامت کم که مناسب بلوز و لباس راحتی است تا ضخامت متوسط که برای مانتو پاییزه استفاده می شود را شامل می شود. پارچه کچه و پارچه فوتر که با الیاف موهر تولید شده باشد، ضخامت متوسط تا ضخامت زیاد را شامل می شود. پارچه موهر ساده بافت نیز ضخامت کم که مناسب بلیزر و کت است تا ضخامت مناسب مانتو پاییزه را دارد.

مدل پالتو با پارچه موهر

پارچه های متنوع موهر برای پوشاک و مصارف مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از پارچه های موهر به عنوان پارچه مبلی و ملحفه تولید و مصرف می شوند. پارچه موهر کشبافت برای دوخت پلیور، ژاکت، بلوز پاییزه، مانتو پاییزه، رویه پاییزه و لباس راحتی پاییزه استفاده می شود. پارچه های ضخیم تر مانند پارچه کچه موهر، پارچه فوتر موهر و پارچه خز موهر برای دوخت پالتو، کت زمستانه و انواع بالاپوش هایی که در زمستان پوشیده می شوند، مصرف می شود. همچنین پارچه موهر ساده بافت برای دوخت پیراهن مردانه پاییزه، شال زمستانه، دامن پاییزه، شومیز زنانه، مانتو پاییزه، لباس بچه گانه و کت و بلیزر مردانه مورد استفاده قرار می گیرد.

روش های نگهداری پارچه موهر

اغلب پارچه های زمستانه نیاز به کمی مراقبت دارند، پارچه موهر نه تنها از این قاعده مستثنا نیست، بلکه نیاز بیشتری به مراقبت دارد. گرچه پارچه موهر پارچه ای بادوام و طول عمر زیاد است، اما بهتر است که نکات مراقبتی از این پارچه رعایت شود تا ماندگاری آن بیشتر شود. پارچه موهر به خاطر کرک دار بودن، پرزها را به خود جذب می کند، برای تمیز کردن سطح این پارچه می توان از دستمال تمیز و مرطوبی استفاده کرد تا پرزهای اضافی آن گرفته شود. در ادامه نکات مهم مراقبت و نگهداری از این پارچه گرانقیمت را خواهیم گفت.

شست و شو

پارچه موهر را باید به روش دستی شست. استفاده از روش دستی از روش ماشینی، حتی با درجه شست و شوی ملایم، نیز مطمئن تر و امن تر است. اما اگر پارچه موهر با ماشین لباسشویی شسته می شود، باید حتما درون کیسه پارچه ای گذاشته شود تا در حین شست و شو آسیب نبیند. پارچه موهر با وجود لطیف بودن، نیازی به خشکشویی ندارد و می توان به روش دستی با استفاده از شوینده های مناسب الیاف پشم، آن را شست. باید توجه کرد که هنگام شست و شوی پارچه موهر، از چنگ زدن و ساییدن این پارچه خودداری شود. این پارچه باید به آرامی و با کشیدن دست به روی آن شسته و تمیز شود. نکته دیگر در مورد پارچه موهر این است که پس از لکه شدن، این پارچه باید به سرعت شسته شود تا تمیز شود.

خشک کردن

مهم ترین نکته برای خشک کردن پارچه موهر این است که نباید از خشک کن چرخشی استفاده کرد. خشک کن چرخشی به بافت پارچه موهر آسیب می زند. بهترین روش برای خشک کردن این پارچه، این است که پس از شست و شو به آرامی پارچه را فشار داد تا کمی از آب آن خارج شود. سپس پارچه را به روی بند رخت یا حوله ای به روی سطح صاف، در سایه پهن کرد. خشک شدن پارچه موهر در معرض هوا باعث می شود که ظاهر کرکی پارچه حفظ شود. باید از پهن کردن پارچه در معرض آفتاب مستقیم اجتناب کرد، زیرا باعث رنگ پریدگی پارچه و ضعیف شدن الیاف آن می شود.

اتوکشی

پارچه موهر پارچه ای لطیف و حساس است، به همین خاطر بهتر است که اتوکشی نشود. اما برای اتوکشی این پارچه باید نکاتی که در ادامه گفته می شود، رعایت شود. پارچه موهر باید به صورت پشت و رو و با درجه حرارت پایین اتوکشی شود. استفاده از پارچه مرطوب هنگام اتوکشی توصیه می شود. به دلیل این که اتوکشی باعث خوابیدن کرک ها و پف پارچه موهر می شود، به جای اتوکشی می توان از بخاردهی برای برطرف کردن چروک های پارچه استفاده کرد. بخاردهی باید بدون تماس اتو با سطح پارچه انجام شود تا به پارچه آسیب نرسد. بخاردهی باید به ملایمت و در مدت زمان کوتاه انجام شود.

خرید آنلاین پارچه موهر

پارچه موهر به خاطر کرک هایی که در سطح خود دارد، معمولا خواب و جهت دارد. هنگام انتخاب و خرید پارچه باید به این نکته توجه کرد و متراژ پارچه مورد نیاز را بر اساس آن محاسبه کرد. هنگام خرید پارچه موهر باید از فروشنده در مورد میزان الیاف موهر و دیگر الیافی که در بافت پارچه استفاده شده اند سوال شود تا متناسب با آن از پارچه مراقبت شود. طیف پارچه های موهر بسیار وسیع و گسترده است و ما در این مقاله به معرفی تعداد کمی از آن ها پرداختیم، بهتر است هنگام خرید پارچه موهر به این مساله توجه شود تا بتوان مناسب ترین پارچه را انتخاب کرد.

نکات دوخت

بافت پارچه موهر کشبافت، به راحتی در می رود و این مساله یکی از معایب این پارچه به شمار می رود. برای این که هنگام دوخت، پارچه دچار این مشکل نشود باید از سوزن مخصوص تریکو دوزی استفاده کرد. همچنین پارچه های کشبافت را لایی کشی نمی کنند، زیرا باعث می شود که کشسانی قسمت های سجاف و لباس با هم متفاوت باشد و دوخت لباس را سخت کند. هنگام چیدن و برش الگوها، باید به جهت و خواب کرک های پارچه موهر دقت کرد تا همه همجهت و در خواب پارچه گذاشته شوند. برای دوخت پارچه های موهر دیگر، مانند پارچه کچه و پارچه فوتر و پارچه خز و غیره، باید از سوزن های شماره ۱۶ و ۱۸ استفاده کرد. علاوه بر این هنگام دوخت توجه شود که اتوکشی درزها به آرامی و با درجه حرارت پایین انجام شود.